Lễ Hội Chùa Tiên Hà Nam

Lễ hội chùa Hương hay Trẩy hội chùa Hương là một lễ hội của Việt Nam, nằm ở Mỹ Đức, Hà Nội. Trong khu thắng cảnh Hương Sơn, được xem hành trình về một miền đất Phật - nơi Quan Thế Âm Bồ Tát ứng hiện tu hành. Đây là một lễ hội lớn về số lượng các phật tử tham gia hành hương.

Cứ vào ngày Rằm, mùng Một hay đầu xuân hàng triệu người dân Phật tử Việt Nam đi chùa Lễ Phật. Đây là một hoạt động văn hóa tín ngưỡng lâu đời của người Việt.

Đi chùa lễ Phật không chỉ thể hiện khát vọng về một cuộc sống bình an, hạnh phúc, no đủ mà còn là dịp để vun đắp cho tinh thần người Việt thêm yêu và trân trọng những giá trị cội nguồn. Ngày nay, do nhiều tác động của cuộc sống vật chất cộng thêm tâm lí đám đông, mà ở đâu đó vẫn có những lệch lạc dẫn đến những hành động chưa đúng thậm chí là sai lệch gây ra nhiều sự biến tướng trong các hoạt động văn hóa tâm linh. Hiểu đúng ý nghĩa của việc đi lễ chùa sẽ giúp mỗi người tránh lãng phí tiền của, thời gian và không có những hành vi đi ngược lại giáo lý tốt đẹp của nhà Phật.

Những lùm xùm trong hoạt động của chùa Ba Vàng thu hút sự quan tâm của giới Phật tử và người dân trong vài năm trở lại đây. Đây chỉ là một trong nhiều biểu hiện về sự lệch lạc, dùng niềm tin Phật giáo để thu hút một bộ phận công chúng chưa thực hiểu rõ về ý nghĩa cao đẹp của việc đi chùa lễ Phật. Tâm lý đám đông, tâm lý cầu cúng cộng với ý nghĩ thần thánh hóa Đức Phật, hay một vị tăng sĩ như một quan tòa tối cao giữ quyền thưởng phạt đã khiến không ít người tìm đến Phật để cầu xin những giá trị vật chất như tiền tài, may mắn, địa vị...thậm chí xin thay đổi vận mệnh thông qua các khóa Lễ.

Những năm gần đây, nạn cúng mặn, đốt vàng mã, thắp hương, công đức tiền lẻ bừa bãi phần nào giảm bớt trong các ngôi chùa, tự viện Phật giáo. Xong không thể không phủ nhận, tồn tại một tâm lý thiên vị vô hình giữa chùa này và chùa khác trong một bộ phận người đi lễ. Cùng thờ một Đức Phật, có chùa lại thiêng hơn; đặc biệt dịp đầu năm là những cuộc chạy đua đi lễ với tâm lý lễ càng nhiều càng được phước báu, càng giảm rủi ro.

Phật Giáo là một tư tưởng triết học lớn, hình tượng Đức Phật chính là đại diện cho những tư tưởng triết học và giáo lý mà bản thân Phật giáo muốn đem đến cho người dân. Đó chính là những phương pháp chuyển hóa khổ đau bằng trí tuệ và sự tỉnh thức, chứ không phải bằng cầu xin, nuôi tham vọng. Theo giáo lý nhà Phật, mỗi lời nói, hành động, tâm ý của mỗi người tự nó đã mang theo mầm nhân quả.

Trong giáo lý nhà Phật, Đức Phật dạy về Tứ trọng Ân - là bốn ơn mà người theo Phật cần báo đáp. Đó là ơn cha mẹ, ơn Thầy bạn, ơn quốc gia xã hội và cuối cùng là ơn Tam Bảo. Đây những đạo lý và nền tảng đạo đức căn bản của con người. Trong dân gian cũng có câu: Thứ nhất tu tại gia, thứ hai tu chợ, thứ ba tu chùa. Như vậy, hướng về đạo Phật trước hết mỗi người hãy làm trọn nghĩa vụ căn bản, lễ Phật từ tâm thì trong tâm luôn có Phật.

Mở rộng không gian trong việc học Phật theo Phật không chỉ giới hạn trong các ngôi chùa. Nếu rời bỏ khỏi chùa và quay về cuộc sống thực tại hàng ngày lại trở về với tham, sân, vi và giận dữ thì việc học Phật chỉ còn là hình thức.

Đến chùa không thể xin được sự bình an, hạnh phúc. Muốn bình an, chúng ta phải biết rõ giá trị cuộc sống để sống, làm việc phải theo hiến pháp, pháp luật, đúng đạo lý. Muốn ấm no, hạnh phúc không có gì khác ngoài việc phải làm việc, lao động chân chính. Mọi tư tưởng sống gấp, sống hưởng thụ, lười lao động, thiếu tu dưỡng đạo đức đều dẫn đến bất hạnh không cần phải do thần linh hay số phận an bài.

Chia sẻ về vấn đề này, Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam cho biết: Từ khi tại thế, Đức Phật đã khẳng định không thể ban phước, giáng họa cho ai mà phải tự mình tu tâm tích đức để cải thiện số phận của mình…

Tự do tín ngưỡng là một quyền của công dân được Nhà nước bảo vệ. Tuy nhiên mỗi người dân cũng cần phải trang bị cho mình kiến thức về tôn giáo, tín ngưỡng, đặc biệt khi đi lễ, hành lễ. Có như vậy mới không rơi vào mê tín dị đoan hoặc có hành vi phản cảm, lệch lạc nơi thờ tự, chốn linh thiêng. Hiểu và trân trọng các giá trị văn hóa của việc đi chùa lễ Phật góp phần nâng tầm văn hóa, giá trị của các lễ hội gắn với chùa chiền. Đó cũng là cách mà mỗi người dân Việt Nam giữ gìn và phát huy nền văn hóa đặc sắc, đa dạng của mình trong xu thế hội nhập hiện nay.

Lễ hội chùa Keo mùa thu năm 2024 được tổ chức trong 8 ngày, từ 12 - 19/10 (10 - 17/9 năm Giáp Thìn). Với đa dạng hoạt động diễn ra, dự kiến sẽ đón hàng trăm nghìn lượt du khách và nhân dân địa phương về dâng hương lễ Phật, lễ Thánh, trảy hội. Vì vậy, công tác chuẩn bị cho mùa lễ hội truyền thống đã diễn ra từ nhiều tháng nay, đặc biệt chú trọng gìn giữ, bảo lưu những nét đẹp văn hóa cổ truyền, hướng đến mùa lễ hội văn minh dưới ngôi chùa cổ kính gần 400 năm tuổi.

Điểm đến trên hành trình du lịch văn hóa tâm linh

Lễ hội chùa Keo mùa thu khai mạc ngày 10/9 năm Giáp Thìn với nhiều trải nghiệm văn hóa tâm linh dành cho du khách, trong đó ở phần lễ có lễ khai chỉ, múa rối hầu Thánh, lễ rước đức Thánh, hầu đồng, đêm hội hoa đăng. Ở phần hội, có nhiều hoạt động văn hóa truyền thống tổ chức trong suốt các ngày lễ hội như trống hội, du thuyền hát hội, biểu diễn võ thuật cổ truyền, giải cờ tướng, thi bắt vịt dưới hồ, thi têm trầu cánh phượng, giao lưu các câu lạc bộ chèo, múa rối nước.

Ông Đỗ Ngọc Trung, Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Vũ Thư cho biết: Thay vì 6 ngày như các năm trước đây, lễ hội mùa thu năm nay tổ chức ở quy mô cấp huyện với 8 ngày diễn ra. Nhiều hoạt động được chú trọng triển khai từ sớm như công tác an ninh trật tự, an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, tuyên truyền, khánh tiết... tạo không khí vui tươi, phấn khởi, hướng tới mùa lễ hội văn minh, để lại ấn tượng đẹp cho du khách khi về dâng hương tế lễ và trẩy hội. Trong đó, ban tổ chức xác định với số lượng du khách tham gia lễ hội dự kiến rất đông, đặc biệt trong các ngày hội chính nên hoạt động vệ sinh môi trường, giữ gìn cảnh quan xanh, sạch, đẹp được thực hiện thường xuyên. Các hộ kinh doanh dịch vụ hàng quán đã ký cam kết về an toàn vệ sinh thực phẩm, tổ chức phun khử khuẩn. Ngoài ra, vì đặc thù kiến trúc chùa Keo hoàn toàn bằng gỗ nên công tác phòng cháy, chữa cháy được ban tổ chức lễ hội, ban quản lý di tích chú trọng, bố trí lực lượng thường xuyên túc trực, nhắc nhở du khách không thắp hương, nến trong chùa, kịp thời xử lý khi có sự cố xảy ra.

Cũng theo ông Đỗ Ngọc Trung, đối với khu vực tổ chức các hoạt động lễ và hội, toàn bộ sân khấu chính được bố trí ở không gian rộng, thoáng, để thuận tiện cho du khách, bà con nhân dân có thể chiêm ngưỡng, theo dõi đầy đủ chương trình nghệ thuật và các hoạt động được tổ chức tại đây. Đối với khu vực hàng quán được bố trí ngoài khuôn viên di tích, du khách được trải nghiệm 130 gian hàng gồm các sản phẩm OCOP và sản phẩm chủ lực, đặc trưng của các địa phương trong và ngoài tỉnh. Đồng thời, xuyên suốt các ngày từ 12 - 19/10 có lễ hội bánh và ẩm thực phục vụ nhu cầu thưởng thức đặc sản địa phương của du khách khi đến với lễ hội chùa Keo.

Du thuyền hát hội tại lễ hội chùa Keo.

Là điểm nhấn đặc biệt trong chuỗi hoạt động của lễ hội mùa thu, đêm khai mạc lễ hội có chương trình nghệ thuật đặc biệt được dàn dựng công phu, dự kiến sẽ tạo nên ấn tượng sâu sắc đối với nhân dân địa phương, du khách thập phương. Đây là chương trình nghệ thuật tổng hợp mang âm hưởng sử thi được Giáo sư sử học Lê Văn Lan cố vấn lịch sử, nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Thanh cố vấn văn học. Trong thời lượng 60 phút, chương trình có sự tham gia của khoảng 300 nghệ sĩ, ca sĩ, diễn viên chuyên nghiệp và không chuyên đến từ Nhà hát Chèo Thái Bình và nhiều đoàn nghệ thuật trong cả nước. Ngoài ra còn có các nghệ nhân dân gian trong tỉnh đảm nhận vai trò tái hiện trên sân khấu trực tiếp một số điệu múa dân gian tiêu biểu như múa ếch vồ, chèo chải cạn và các loại hình thể thao truyền thống mang tinh thần thượng võ của cư dân Thái Bình như bơi chải, đi kheo, đẩy gậy, vật võ...

Bà Phạm Thị Như Phong, Chủ tịch UBND huyện Vũ Thư chia sẻ: Thông qua việc tổ chức các kỳ lễ hội hàng năm, ban tổ chức rất vui mừng, phấn khởi nhận thấy sự quan tâm của du khách thập phương đối với lễ hội rất lớn. Với mong muốn nâng tầm quy mô tổ chức, mỗi năm đều có những điểm mới, điểm nhấn trong hoạt động tổ chức lễ hội, thông qua đó tạo nên dấu ấn tốt đẹp trong lòng du khách. Chương trình nghệ thuật là một trong những dấu ấn đặc biệt tại lễ hội năm nay, không chỉ truyền tải giá trị lịch sử, văn hóa mà còn góp phần giới thiệu vẻ đẹp mảnh đất, con người Vũ Thư trong tiến trình đổi mới, hội nhập và phát triển...

Tích cực chuẩn bị cho lễ hội chùa Keo mùa thu năm 2024 theo đúng nghi thức cổ truyền và nhiều hoạt động phần hội mới mẻ, tạo niềm hứng khởi cho du khách khi về dâng hương tế lễ, trẩy hội, nhân dân làng Keo nói riêng, huyện Vũ Thư nói chung mong mỏi lễ hội sẽ luôn là điểm đến không thể bỏ lỡ của du khách thập phương trên hành trình du lịch văn hóa tâm linh. Đồng thời, thông qua các kỳ lễ hội chùa Keo sẽ góp phần thúc đẩy hoạt động du lịch, từng bước phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh như nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX đã đề ra.

Di tích quốc gia đặc biệt chùa Keo là điểm đến trên hành trình du lịch văn hóa tâm linh.